Trong y học cổ đại và hiện đại, sâm đóng vai trò không hề nhỏ trong các bài thuốc trị bệnh của con người. Được xem là thứ thần dược trong các loại dược liệu từ thiên nhiên.
Tại Trung Quốc, tác dụng của sâm được ghi chép trong các sách y dược cổ với các công dụng như trị ngũ hành, an thần, kéo dài tuổi thọ, da dẻ hồng hào, phòng chống bệnh tật, bồi bổ sức khỏe cho người bệnh, bổ dương, tráng thận, trị lãnh cảm….mỗi loại sâm được gọi theo tên và chức năng như nhân sâm bổ tỳ, sa sâm bổ phế, huyền sâm bổ thận, đan sâm bổ tâm, quyền sâm bổ can.
Ngoài Trung Quốc, trên thế giới cũng có nhiều nước đã sử dụng sâm từ rất sớm, trong đó nổi tiếng là sâm Triều Tiên với hai loại Hồng Sâm và Bạch Sâm. Một số nước như Mỹ, Ấn Độ, Vùng Viễn Đông Nga…cũng đã bắt đầu sử dụng sâm từ rất sớm.
Ở Việt Nam, nổi tiếng nhất hiện nay vẫn là Sâm Ngọc Linh, loại sâm quý và chất lượng thuộc loại bậc nhất thế giới bên cạnh các loại sâm như sâm Triều Tiên. Theo như các nghiên cứu y học hiện đại, sâm có chứa các hợp chất hữu cơ quan trọng cho cơ thể con người như saponin, tinh dầu, vitamin B1, B2…các hợp chất hữu cơ quan trọng khác. Sâm có tác dụng lên các hệ thần kinh, làm hưng phấn hệ thần kinh, tăng cường hoạt động hệ thần kinh, có thể tác dụng lên hệ huyết áp và tim, bảo vệ cơ thể, giảm stress, hạ đường huyết, tăng cường sự tổng hợp protein và nucleic có tác dụng trong chuyển hóa….và hàng loạt các tác dụng khác.
Chính vì lợi ích mang lại của sâm cho sức khỏe con người khiến những loại sâm như sâm ngọc linh bị khai thác một cách gần như tận diệt và giá thành bị đẩy lên khá cao.